โครงการใหญ่ในซินเจียงหนุนการเปลี่ยนผ่านภาคพลังงานของจีน

ณ อุรุมชี เมืองเอกของเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ ทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน โครงการส่งไฟฟ้าขนาดใหญ่ตั้งอยู่กลางพื้นที่อันร้อนระอุ สถานที่แห่งนี้ห่างจากตัวเมืองด้วยการขับรถยนต์ราว 3 ชั่วโมง

ทุกวัน สายส่งไฟฟ้าที่ทอดยาวกว่า 3,000 กม. จะส่งมอบไฟฟ้าที่ผลิตจากแหล่งพลังงานลมและแสงอาทิตย์อันอุดมสมบูรณ์ของซินเจียงไปยังมณฑลอันฮุย ทางตะวันออกของจีน จากนั้นไฟฟ้าเหล่านี้จะถูกแจกจ่ายไปยังเมืองต่าง ๆ ในสามเหลี่ยมปากแม่น้ำแยงซีเกียง

โครงการส่งไฟฟ้ากระแสตรงแรงดันสูงพิเศษ (UHV) ชางจี๋-กู่ฉวน ซึ่งจีนเป็นผู้พัฒนา ออกแบบ และก่อสร้างขึ้นเอง ถือเป็นโครงการที่เป็นผู้นำระดับโลกในด้านระดับแรงดันไฟฟ้า ความจุ ระยะทางในการส่งไฟฟ้าและระดับเทคโนโลยี

นับตั้งแต่โครงการนี้เปิดตัวในปี 2562 ได้ส่งมอบพลังงานไฟฟ้าสีเขียวไปแล้ว 84,000 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมง ซึ่งเทียบเท่ากับการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ 65 ล้านตันต่อปีในภาคตะวันออกของจีน

“ด้วยการใช้ประโยชน์จากข้อได้เปรียบเฉพาะตัวของซินเจียง โครงการนี้จึงช่วยให้สามารถส่งพลังงานหมุนเวียนข้ามภูมิภาคในวงกว้างได้ ซึ่งถือเป็นก้าวสำคัญในการเปลี่ยนผ่านสู่สีเขียวของประเทศ” เฉิน โชวจุน ประธานบริษัทไฟฟ้าซินเจียง อิเล็กทริก พาวเวอร์ จำกัด (State Grid Xinjiang Electric Power Co., Ltd.) กล่าว

เหมืองทองแห่งพลังงานสีเขียว

ทะเลทรายอันกว้างใหญ่และพื้นที่รกร้างว่างเปล่าของซินเจียง สถานที่ที่เต็มไปด้วยลมแรงและแสงแดดที่ยาวนาน ครั้งหนึ่งเคยถูกมองว่าเป็นอุปสรรคทางเศรษฐกิจ ปัจจุบันกลายเป็นเหมืองทองแห่งพลังงานหมุนเวียน

ด้วยกำลังการผลิตไฟฟ้าที่ล้นเหลือ ซินเจียงจึงต้องเผชิญกับความท้าทายในการให้แน่ใจว่าพลังงานนี้จะไม่สูญเปล่า ความต้องการในพื้นที่ของภูมิภาคไม่สามารถดูดซับพลังงานจำนวนมหาศาลที่ผลิตได้อย่างเต็มที่ ทำให้เห็นความไม่สมดุลอย่างชัดเจนเมื่อเทียบกับภูมิภาคตะวันออกซึ่งต้องการพลังงานอย่างมาก

ความไม่สมดุลนี้กระตุ้นให้จีนดำเนินโครงการสายส่งไฟฟ้าจากตะวันตกไปตะวันออกของจีน ตั้งแต่ปี 2553 ซินเจียงได้สร้างสายส่งไฟฟ้าหลัก 4 สาย รวมถึงโครงการ UHV ชางจี๋-กู่ฉวน ทำให้กำลังการผลิตไฟฟ้าข้ามภูมิภาคเพิ่มขึ้นเป็น 25 ล้านกิโลวัตต์

ในโครงการส่งไฟฟ้า UHV อีกโครงการหนึ่งในเมืองฮามี่ ทางตะวันออกของซินเจียงกำลังเตรียมส่งไฟฟ้าไปยังนครฉงชิ่ง ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน และคาดว่าจะเริ่มดำเนินการได้ในช่วงปลายปีนี้ โดยโรงไฟฟ้าแห่งนี้สามารถส่งพลังงานไฟฟ้าได้มากกว่า 36,000 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมงต่อปี และมากกว่าครึ่งหนึ่งจะมาจากแหล่งพลังงานสะอาด

สวี เจียหยาง จากบริษัท State Grid UHV Engineering Construction Company ซึ่งดูแลการก่อสร้างโครงการนี้ กล่าวว่า ปริมาณไฟฟ้าที่ผลิตได้เทียบเท่ากับการทดแทนการใช้ถ่านหิน 6 ล้านตัน และลดการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ได้ 16.5 ล้านตันต่อปี

นวัตกรรมการจัดเก็บพลังงาน

แม้ว่าระบบส่งไฟฟ้าจะช่วยแก้ปัญหาการจัดสรรพลังงานได้ แต่วิธีการจัดเก็บพลังงานแบบใหม่ก็เป็นวิธีแก้ปัญหาในการเพิ่มการใช้พลังงานหมุนเวียนให้สูงสุด

โรงไฟฟ้าพลังงานน้ำแบบสูบน้ำซึ่งตั้งอยู่ท่ามกลางเทือกเขาเทียนซานอันขรุขระ ห่างจากเมืองอุรุมชีไปทางตะวันตกเฉียงเหนือราว 100 กม. จะเปลี่ยนระดับความสูงตามธรรมชาติให้กลายเป็นแหล่งกักเก็บพลังงานหมุนเวียน

โรงไฟฟ้าแห่งนี้ใช้พื้นที่ความสูงต่างกัน 400 เมตรในการกักเก็บพลังงานส่วนเกินโดยการสูบน้ำขึ้นเนินในช่วงชั่วโมงที่มีความต้องการต่ำ และปล่อยน้ำออกมาเพื่อผลิตไฟฟ้าในช่วงเวลาที่มีความต้องการสูงสุด

หยาง หงเทา ประธานบริษัท State Grid Xinyuan Xinjiang Fukang Pumped Storage Co. Ltd. กล่าวว่า “คุณสมบัติพิเศษของโครงการนี้คือความสามารถในการปรับปรุงอัตราการใช้พลังงานลมและแสงอาทิตย์ โรงไฟฟ้าแห่งนี้สามารถใช้พลังงานหมุนเวียนได้มากกว่า 2.6 พันล้านกิโลวัตต์-ชั่วโมงต่อปี”

ตามที่หยางกล่าว นอกเหนือจากพลังงานสะอาดแล้ว โปรเจกต์ขนาดใหญ่เหล่านี้ยังเปลี่ยนแปลงชีวิตของคนในท้องถิ่นอีกด้วย การก่อสร้างโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำแบบสูบน้ำได้สร้างงานมากกว่า 3,500 ตำแหน่ง ขณะเดียวกันก็ส่งเสริมอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวและการจัดเลี้ยงด้วย

เมื่อพลบค่ำลงเหนือเทือกเขาเทียนซาน อ่างเก็บน้ำของสถานีก็ระยิบระยับภายใต้แสงแดดในทะเลทราย เหนืออ่างเก็บน้ำ มีคำขวัญระบุว่า “เติมพลังเพื่อชีวิตที่ดีขึ้น เสริมพลังเพื่ออนาคตที่สดใส”